KPMG Türkiye’nin hazırladığı “Çelik Sektörel Bakış - 2023” raporuna göre küresel ham çelik üretimi 2022’de yıllık yüzde 4 oranında düÅŸerek 1,9 milyar tona geriledi. 2022 yılındaki düÅŸüÅŸün nedenlerinin başında Rusya - Ukrayna savaşının küresel yansımaları, global ölçekte talebin daralması, ABD ve AB’nin resesyona girme endiÅŸesi ve Rus gazı tedarikindeki sıkıntı ile AB’nin üretimi azaltması geldi. 2022 yılında Çin’in çelik üretimindeki düÅŸüÅŸü yüzde 1,7 ile sınırlı kaldı. Almanya, Japonya ve Rusya’da sırasıyla yüzde 8,4, yüzde 7,4 ve yüzde 7,2 oranında ham çelik üretiminde daralma gözlemlenirken ABD’de çelik üretimi düÅŸüÅŸü yüzde 6,1, Güney Kore’de yüzde 6,5, Brezilya’da ise yüzde 5,8 olarak gerçekleÅŸti. DiÄŸer yandan 2022 yılında dünyanın önemli çelik üreticilerinden Ä°ran ve Hindistan'ın çelik üretimi sırasıyla yüzde 8 ve yüzde 5,8 oranında arttı.
Dünyanın önemli çelik üreticisi ve ihracatçılarından olan Türkiye’de ise çelik üretimi, 2022 yılında sektörün azalan rekabet gücü sonucunda, yüzde 13 oranında düÅŸerek 35,1 milyon ton seviyesine geriledi. 2020 ve 2021 yıllarında dünyanın en büyük 7'nci Avrupa’nın da en büyük çelik üreticisi konumunda olan Türkiye, böylelikle dünya sıralamasında 8’inci sıraya, Avrupa’da ise Almanya’nın gerisinde kalarak 2’nci sıraya geriledi. Türkiye 2021 yılında toplam üretim açısından 40 milyon ton ile tarihi en yüksek üretim seviyesine ulaÅŸmıştı. DiÄŸer yandan yeraltı kaynakları, ham maddeye eriÅŸim gücü ve uygun yatırım ortamı ile uzun vadede 300 milyon ton üretim hedefleyen Hindistan’ın gelecek yıllarda hem yurt içi hem de Asya pazarında Türk üreticiler için önemli rakip olması bekleniyor.
Türkiye’nin çelik ürünlerindeki dış ticaret açığı büyüdü
Türkiye çelik sektörü 2022 yılını ana pazarları olan AB ve ABD’de resesyon beklentileri ile talebin düÅŸmesi, artan enerji maliyetlerinin baskısıyla rekabet gücündeki daralma, Rusya - Ukrayna savaşının küresel etkileri ile ihracatta ton bazında yüzde 17,6 azalışla 19,7 milyon ton, deÄŸerde ise yüzde 5,8 düÅŸüÅŸle 21,1 milyar dolar ile kapattı. Küresel çelik sektörü ihracat sıralamasında (ABD doları cinsinden) Türkiye, 2022 yılında da ilk 5 içerisinde yer almaya devam etti. 2022 yılında bir önceki seneye kıyasla Avrupa BirliÄŸi ülkelerine gerçekleÅŸen ihracat büyük oranda düÅŸtü. BaÅŸta Ä°spanya olmak üzere Belçika ve Ä°talya’ya yapılan çelik ihracatında sırasıyla yüzde 66, yüzde 60 ve yüzde 30 oranında daralma gözlemlendi. Türkiye’nin toplamda AB’ye ihracatı ton bazında önceki yıla göre yüzde 31 geriledi. Avrupa ülkelerinin yanı sıra Türkiye’den Amerika’ya gerçekleÅŸtirilen ihracat da geçtiÄŸimiz seneye kıyasla yüzde 39 oranında azaldı. Türkiye çelik sektörünün 2022 yılı ihracatının artış gösterdiÄŸi ülkeler incelendiÄŸinde ise Romanya yüzde 25 artış ve 812 milyon dolar ihracat ile ilk sırada yer aldı. Bu ülkeyi yüzde 18’lik artış ile Fas ve ardında yüzde 6’lık artış ile BirleÅŸik Krallık takip etti.
Türkiye çelik sektöründe 2022 yılında ithalat ise bir önceki yıla göre, miktar yönünden yüzde 3,6 azalışla 14,8 milyon ton, deÄŸer yönünden ise yüzde 8,5 yükseliÅŸle 15,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleÅŸti. Rusya dâhil olmak üzere Çin, Hindistan, Ä°ran gibi ülkelerin dampingli fiyatlar ile Türkiye’ye satış yapması 2022 yılındaki Türkiye çelik ithalat miktarının ve çelik ürünleri dış ticaretindeki açığın büyümesine sebep oldu.
YeÅŸil dönüÅŸüme öncelik verilmesi gerekiyor
KPMG’nin raporunda sektörün 2023 yılına dair öngörüleri de yer alıyor. Buna göre enerji maliyetleri ve küresel talebin yanı sıra Çin’in üretim stratejisinin hem global piyasalar hem de Türkiye için belirleyici olacağı tahminde bulunuluyor. Küresel durgunluk devam ederken Çin merkezli çelik tesislerinin 2023 yılında yüksek üretime devam etmesi küresel çelik fiyatlarını aÅŸağı çekebilir. Bu durum yüksek enerji maliyetleri ve düÅŸük kur ortamında Türkiye’deki çelik üreticilerinin karlılığına olumsuz yansıyarak rekabet güçlerini daha da zayıflatabilir. Ayrıca sektör temsilcileri 2023 yılında yüksek enerji fiyatları nedeni ile çelik ihracatının yüzde 40’ a kadar düÅŸebileceÄŸini öngörüyor. Önümüzdeki dönemlerde Rusya - Ukrayna savaşı kaynaklı koÅŸulların hafiflemesi, enerji maliyetlerinin iyileÅŸmesi ve küresel durgunluk beklentilerinin azalması ile Türkiye’deki çelik üreticilerinin geçen seneki üretim hacmine dönebileceÄŸi tahmininde bulunuluyor. Bunun yanı sıra 2023 yılı ve sonrasında sıkça konuÅŸulacak konuların başında sektörün AB YeÅŸil Mutabakatı’na uyum çalışmaları olacağı da kaydediliyor. Türkiye’nin öncelikli sorununun enerji üretimindeki emisyonların yüksek olması olduÄŸuna dikkat çekilen raporda, bunun için ülke olarak yeÅŸil dönüÅŸüme öncelik verilmesi gerektiÄŸinin altı çiziliyor.
"Türkiye çelik sektörü dünyadaki geliÅŸmelerden oldukça fazla etkilendi"
Konuyla ilgili deÄŸerlendirmede bulunan KPMG Türkiye Metal ve Maden Sektör Lideri, Åirket Ortağı Burak Yıldırım, “Bu sene üçüncüsünü hazırladığımız Çelik Sektörü Görünüm raporumuzda küresel ve bölgesel geliÅŸmeler ışığında 2022 yılı Türkiye çelik sektörünün performansını ve 2023 yılı ile ilgili beklentileri ortaya koyduk. Ülkemiz için de stratejik açıdan en önemli sektörlerden biri olan çelik sektörü de geçtiÄŸimiz yıl dünyadaki siyasi ve ekonomik geliÅŸmelerden oldukça fazla etkilendi. 2022 yılına damgasını vuran Rusya - Ukrayna savaşı, ana pazarlarımız olan ABD ve Avrupa’daki resesyon beklentilerine paralel talep gerilemesi, enerji ve iÅŸçilik maliyetlerindeki artış sonucu karlılıkların daralması ve ihracat pazarlarındaki rekabet ortamının etkileri ile Türkiye’deki çelik üreticileri çok zorlu bir seneyi geride bıraktı. Ancak 2023 yılı ilk çeyrek performansını incelendiÄŸimizde de Türkiye’nin çelik üretimi ve ihracatındaki düÅŸüÅŸ eÄŸiliminin henüz sonlanmadığını görüyoruz. Özellikle enerji fiyatlarındaki yükseklik ve düÅŸük seyreden çelik fiyatları Türkiye’deki çelik üreticisinin rekabet gücüne olumsuz yansımaya devam ediyor.” dedi
Kaynak: demircelik.com.tr